„IDEAM to organizacja, która powstała 30 lat temu i której logika nie jest zgodna z logiką współczesną” – Ghisliane Echeverry, dyrektor instytutu

W obliczu rosnącego zapotrzebowania na rzetelne i przystępne informacje środowiskowe, Instytut Hydrologii, Meteorologii i Studiów Środowiskowych (IDEAM) przechodzi wewnętrzny proces transformacji, który – według jego dyrektorki, Ghisliane Echeverry – nie doszedł jeszcze do skutku z powodu braku rentowności finansowej. „Jesteśmy w trakcie procesu restrukturyzacji, który jeszcze się nie zmaterializował, ponieważ zależy on od rentowności finansowej” – wyjaśnia, zauważając, że IDEAM nadal działa w ramach struktury zaprojektowanej ponad trzy dekady temu.

W ciągu swojej dwuipółletniej kadencji Echeverry twierdzi, że kierował procesem modernizacji technologicznej, reorganizacji administracyjnej i demokratyzacji informacji o środowisku. Od nowych interaktywnych użytkowników, przez większą obecność terytorialną, po wzmocnienie systemów takich jak monitoring lasów i emisji dwutlenku węgla, organizacja dążyła do wywiązania się ze swoich licznych obowiązków w obszarach klimatu, wody, powietrza, gleby i bioróżnorodności.

W wywiadzie dla EL TIEMPO dyrektorka podsumowuje i szczegółowo opisuje priorytety, które ukształtowały jej administrację, kontrowersje wokół sposobu, w jaki Aerocivil zajmuje się meteorologią lotniczą, a także znaczenie nowych scenariuszy zmian klimatycznych opracowywanych przez departament w kontekście planowania przyszłości kraju pod kątem ochrony środowiska.

Pierwszym krokiem było przeprowadzenie bardzo przejrzystej oceny wszystkich przepływów informacji i map procesów. Misja IDEAM jest dość szeroka i koncentruje się na generowaniu wiedzy o środowisku w całym kraju. Obejmuje to wszystkie matryce środowiskowe: powietrze, wodę, glebę, lasy i klimat. Pracowaliśmy nad optymalizacją procesów administracyjnych i wzmocnieniem koordynacji między poddyrekcjami w celu dostarczania zintegrowanych informacji. Podjęliśmy również silne zaangażowanie w demokratyzację wiedzy: poprawę dostępu, zrozumienia i rozpowszechniania informacji poprzez szkolenia terenowe, szkoły wiedzy i modernizację technologiczną.

IDEAM powstało 30 lat temu, kierując się logiką, która nie dorównuje dzisiejszej. Jego struktura, schemat organizacyjny i procesy są projektowane w oparciu o paradygmaty, które nie odpowiadają już obecnym potrzebom. Przeprowadziliśmy szczegółową ocenę i złożyliśmy wniosek do Ministerstwa Środowiska w 2023 roku, ale w 2024 roku ogłoszono alarm deficytu budżetowego i wszystkie procesy, które wymagałyby zwiększonych zasobów, zostały wstrzymane. Nasz personel składa się głównie z osób technicznych, podczas gdy głównym celem IDEAM jest generowanie wiedzy: potrzebujemy więcej specjalistów z wykształceniem naukowym i specjalistycznym. Co więcej, organizacja ma zasięg ogólnopolski, a jej personel stanowi zaledwie połowę niezbędnej liczby pracowników.

Chcemy wzmocnić linię badawczą, która do tej pory była niejawna. W tym roku, po raz pierwszy w historii, IDEAM uzyskało uznanie Ministerstwa Nauki dla grupy badawczej w kategorii C. Dążymy również do rozdzielenia bardzo uciążliwych obowiązków, takich jak zarządzanie ponad 2700 stacjami, w jeden poddyrektorat. Dążymy również do reorganizacji zasobów, które obecnie w dużym stopniu zależą od współpracy międzynarodowej, tak aby pozostały w obrębie zakładu.

To długa historia. IDEAM odziedziczył tę usługę po poprzednich instytucjach, takich jak IMATS i Narodowa Służba Hydrometeorologiczna, i świadczył ją na mocy umowy z Aerocivil. Umowa ta stała się bardzo uciążliwa: zajmowała jedną czwartą naszych obiektów. Aerocivil zdecydował się przejąć tę funkcję bezpośrednio, zgodnie z wymogami prawa. Od kwietnia tego roku generowali te informacje na wszystkich lotniskach. Przeszliśmy ponad roczny proces przejściowy, aby przenieść nasz personel. Obecnie wykorzystujemy te możliwości w naszym dziale meteorologii ogólnej, gdzie były one bardzo potrzebne.

Są to modele o wysokiej precyzji, które pozwalają nam przewidzieć, na poziomie departamentu, co może się wydarzyć w ciągu najbliższych 100 lat w odniesieniu do takich zmiennych, jak temperatura, opady i prędkość wiatru. Na przykład w La Guajira prognozuje się spadek opadów o 10–20% i wzrost temperatury nawet o 2°C. Scenariusze te pozwalają nam na dokładniejsze planowanie: rozważenie lokalizacji zbiorników retencyjnych, sposobu opracowania planów adaptacyjnych oraz tego, które regiony będą narażone na największą presję klimatyczną.

Gazy cieplarniane są przyczyną zmian klimatu. Dlatego tak ważne jest wypełnienie zobowiązań Porozumienia Paryskiego: ograniczenie wylesiania i dekarbonizacja kraju. IDEAM dostarcza informacji z krajowego inwentaryzacji emisji, które wskazują sektory wymagające działań: energetyka, rolnictwo, gospodarka odpadami. Są to środki przekrojowe, a nie lokalne. Kluczowe jest jednak, aby planowanie terytorialne uwzględniało te scenariusze, aby dostosować się do nowych wzorców klimatycznych.

Najlepsza prognoza dotyczy najbliższych trzech miesięcy. Sierpień to miesiąc przejściowy: mniej deszczu w Amazonii i Orinoquii, a więcej w regionach Karaibów, Pacyfiku i Andów. Wrzesień będzie miał zróżnicowany przebieg, a pora deszczowa powróci z siłą w październiku. W listopadzie opady deszczu nasilą się na północnym zachodzie, podczas gdy na południu i południowym wschodzie będą słabsze. Kluczowe jest monitorowanie fal tropikalnych na Karaibach i ryzyka pożarów lasów w Amazonii.

Dziennikarz zajmujący się środowiskiem i zdrowiem